بر اساس تجربه در تأثیر گذاری کاروانهای راهیان نور در جنوب کشور در بین اقشار جامعه بالاخص جوانان که نسل دور از واقعیات دفاعی بوده اند و با هدف بزرگداشت یاد و خاطره شهدا و رزمندگان عزیز هشت سال دفاع مقدس (که اغلب رزم‌آوران میدان دفاعی در کردستان آن را ده سال می‌دانند) کاروان راهیان نور غرب و شمال‌غرب کشور در جهاد کشاورزی شروع شد .
ابتداً با هدف آشنایی با موضوع راهیان نور غرب و شمال‌غرب کشور، یکنفر نماینده از سوی بسیج جهاد کشاورزی استان به همراه برنامه ریزان بسیج وزارتخانه به منطقه اعزام شد که پس از سفر و بررسی موارد مشخص شده، چگونگی و روندکار را گزارش نمود و در نشستی با حضور افراد صاحبنظر پیشنهاد شد یک گروه هماهنگ کننده با هدف بررسی دقیقتر مسیر حرکت کاروان و نقاط آماده به رؤیت، به منطقه اعزام و هماهنگی های لازم بعمل آید . [1]
در پی این پیشنهاد و با تصمیم فرماندهی محترم بسیج هماهنگی لازم با کانون جهادگران انحام شد و قرار شد گروه سه نفره متشکل از مدیر عامل کانون جهادگران و نماینده بسیج سازمان جهاد کشاورزی استان و مدیر خدمات سازمان این مأموریت را بعهده بگیرند .
پس از ابلاغ موضوع ، روز شنبه 2/6/91 سفر گروه سه نفره آغاز شد
مواری که در این سفر پیگیری شد و هماهنگ های بعمل آمده
1. بررسی و دقت به مسیر رفت و ساعت حرکت و حضور در هریک از مکان‌های مورد نظر
2. بازدید و بررسی دقیق موزة جنگ در همدان و زمان لازم برای بازدید کیفی از موزه
3. بررسی مسائل رفاهی و غذایی در همدان
• بازدید از رستوران و بررسی کیفیت غذایی آن مکان
• بازدید از خانه معلم و بررسی کیفیت غذایی آن مکان
4. هماهنگی با جهاد کشاورزی کردستان در شهر سنندج
5. هماهنگی با سپاه پاسداران، واحد راهیان نور در شهر سنندج
6. بازدید و زیارت بهشت محمد (ص) مزار شهدا
7. بازدید و هماهنگی از محل باشکاه افسران سنندج
8. بازدید و هماهنگی لازم با موزة فرهنگ مردم (خانه کرد) در سنندج
9. بازدید و بررسی تفرجگاه آبیدر در شهر سنندج
10. هماهنگی با مطبخ در شهر سنندج و بررسی کیفیت غذایی و حدود قیمتهای طبخ و تحویل غذا
11. هما هنگی با جهاد بانه
12. بازدید از مزار شهدا، پادگان شهید حبیب الهی ، پارک 15 خرداد محل بمباران شهر بانه توسط عراق، یادمان شهدای بولحسن و سیرانبند و بازار شهر .
13. بررسی موقعیت عملیاتی مریوان
14. هماهنگی با جهاد کشاورزی مریوان
15. هماهنگی باسپاه درزمینه امنیت کاروان
در هماهنگی‌های بعمل آمده با جهاد استان کردستان و سپاه پاسداران این استان دو روش سفر مورد بررسی قرار گرفت، روش اول سفر مستقل از ستاد راهیان نور غرب و با هماهنگی و همکاری جهاد کشاورزی استان کردستان و روش دوم سفر کاملا تحت پوشش سپاه که دارای امکانات خوابگاهی خوب و راویان با تجربه‌ای هم هستند و علاوه بر آن امنیت منطقه و کاروان را هم به عهده می‌گیرند.
در نهایت با روش دوم توافق شد وهماهنگی‌های لازم با سرهنگ پاسدار غلامی فرمانده ستاد راهیان نور غرب انجام گرفت و بدینصورت همه چیز آماده برای اعزام شد.
پس از پایان سفرمقدماتی موارد مذکور در نشست دفتر نمایندگی ولی فقیه، بسیج جهاد کشاورزی و کانون جهادگران جهادسازندگی استان موضوع مورد دقت نظر و موشکافی قرار گرفت و تصمیم گرفته شد در اولین تجربه، زائرین از نیروهای جهادگر که در منطقه فعال بوده‌اند و همچنین نیروهای سنگرساز بی سنگر که در عملیاتهای غرب بوده‌اند و در غالب بسیج جهادکشاورزی انتخاب شده و با دو هدف زیر این اعزام صورت پذیرد
1. تشویق و قدردانی از نیروهای بسیجی جهادگر
2. بررسی دقیقتر مسیر کاروان با حضور تعداد 40 نفر از افراد کاروان ( در این صورت اگر مشکلاتی در مسیر بود افراد بسیجی مقاومت بیشتری نسبت به خانواده ها برای پذیرش مشکلات دارند)
محور‌های حضور جهاد سازندگی در غرب کشور نیز از دوشاخه موضوعی برخوردار است 1- حضور جهاد در روستاهای غربی و انجام ا مور سازندگی 2- حضور پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی در همراهی با رزمندگان جبهه‌های نبرد
لذا باتوجه به این دو محور و در نظر گرفتن بعد تفریحی و اقتصادی در طول سفر قرار شد برنامه به چهار قسمت تقسیم شود
بازدید از مناطق جنگی 40٪ بازدید ازفعالیت های جهاد سازندگی 40٪ جنبه‌های سیاحتی و تفرحی 10٪ بازار جهت خرید سوغات 10٪
با توجه به این موارد برنامه سفر به شکل زیر آماده شد [2]
|
ردیف |
صبح |
بعد از ظهر |
شب |
|
1- روز اول |
حرکت از اصفهان(6 صیح)
نماز و ناهار در همدان |
حضور در سنندج 7 عصر
اسکان + بازدید باشکاه افسران + زیارت بهشت محمد + تپه شهدا |
نماز
دیدار از آبیدر + شام
خواب |
|
2- روز دوم |
حرکت به سوی مریوان (بعد از نماز صبح) |
ناهار + بازدید از مناطق عملیاتی مریوان |
اسکان در جهاد مریوان
|
|
3- روز سوم |
بانه
بازدید از منطقه سیران بند |
ناهار + بازدید از بولحسن + بازار |
شام و اسکان در پادگان شهید حبیب الهی بانه |
|
4- روز چهارم |
بازگشت از بانه به طرف همدان |
موزه همدان |
شام + بازگشت تا ساعت 12 شب |
آغاز سفر
بر اساس قرار قبلی باید ساعت 6 صبح حرکت آغاز می‌شد لاکن علی‌رغم حضور همه زائرین و به علت عدم حضور بموقع اتوبوس حرکت ساعت 9 صبح انجام شد که با این حساب تمام برنامه‌های پیش بینی شده به تأخیر می‌افتاد و ضرورت هماهنگی مجدد را به همراه داشت ( لازم به ذکر است پیگیری جدی و با احساس مسئولیت آقای نصر کارشناس و مسئول محترم ماشین آلات و حمل و نقل سازمان باعث شد در کمترین زمان ممکن یک اتوبوس جایگزین شود که نوع پیگیری مؤثر و سرعت عمل در یک اتفاق غیر منتظره نشان از توانمندی سازمان در مدیریت بحران است )
پس از سوار شدن و تثبیت افراد بر محل اسقرار خود ، حجه الاسلام کوچکزاد مسئول محترم دفتر نمایندگی ولی فقیه در سازمان و فرمانده بسیج جهاد کشاورزی استان اصفهان با بیان اهداف سفر از کلیه افراد خواستند به عنوان یک عضو بسیجی فعال و بادید کارشناسانه این سفر را مورد دقت قرار دهند تا مشکلات و مسائل آن تجزیه و تحلیل شود که در صورت ادامه برنامه و امکان سفر خانواده ها بتوانیم یک اردوی بدون اشکال و باکمترین نقص ارائه نماییم
بلاخره حرکت آغاز شد و از همان ابتدا شروع به هماهنگی مجدد با رستوران و راویان و محل اسکان در مسیر سنندج و شهر سنندج نمودیم زیرا برنامه‌های روز اول بکلی قابل اجرا نبود به همین دلیل بود که آنچه با رستوران نعل اشکنه همدان هماهنگ شده بود حذف و به کمک برادر دلگرم که در خوزستان حضور داشت و با کمک معاونت فرماندار همدان رستورانی در بین راه ساوه همدان هماهنگ شد و غذای خوبی هم سرو شد.
بعد از ظهر به سنندج رسیدیم و پس از هماهنگی لازم برای محل اسکان و به نیت بازیابی بخشی از زمان از دست رفته، به زیارت شهدای مدفون در بهشت محمد (ص ) رفتیم و تا غروب در این قطعه بهشتی به زیارت و مرثیه سرایی گذشت.
با هماهنگی‌های قبلی شام در تفرجگاه آبیدر سرو شد که محل بسیار جالب و دیدنی سنندج است.
برای اسکان و خواب در محل ستاد راهیان نور غرب بودیم. نمایشگاهی نیز در محل ستاد راهیان نور بر پا شده بود که مورد بازدید قرار گرفت در این نمایشگاه مسائل دفاعی کردستان و یادمان‌های مورد بازدید در استان ارائه شده بود.
حرکت بطرف مریوان
ساعت 5.30 دقیقه صبح، نماز صبح برگزار و پس از صبحانه به طرف مریوان حرکت کردیم. جاده پر پیچ و خم و پر ترافیکی بود . در بین راه از قرآن نگل در روستای نگل دیدن کردیم [3]و در همان محل نیز قرائت سوره‌هایی از قرآن انجام شد. 33.5 ساعت مسیر سنندج مریوان طول کشید
روستای دزلی یادمان شهدا و پاسگاه شهدا مورد بازدید و زیارت ارواح شهدا قرار گرفت و در ادامه منطقه عملیاتی والفجر 10 در گردنه تته را مورد بازدید قرار دادیم.
بعد از ظهر از دریاچه زریوار[4] و یادمان شهدا دیدن گردیم و یکی از راویان منطقه که اطلاعات زیادی نیز در مورد منطقه داشت نکاتی را برای جمع ارائه کرد.
دریاچه زریوار ............
عصر همان روز با مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دیدار داشتیم که اطلاعاتی از شهرستان ارائه کرد.
شب را در خوابگاه جهاد بودیم که از نظر کیفی هم خوب بود.
روز سوم بعد از نماز صبح (5.30) بطرف بانه حرکت نمودیم. جاده مریوان سقز بانه به لحاظ تعمیرات کلی از وضعیت نامناسبی برخودار بود اما طبیعت دیدنی و کوه‌های سر به فلک کشیده آن سختی راه را در خود حل می‌کرد.
ساعت 10 صبح به شهر بانه وارد شدیم و باهماهنگی‌هایی که با ستاد راهیان نور شده بود همراه با یک گروه مسلح که تأمین کاروان را به عهده داشت به سیرانبند رفتیم . راوی سپاه که باهماهنگی قبلی در منطقه حضور یافته بود بطور مفصل و مشروح پیرامون یادمان شهدا سیرانبند و عملیات والفجر 4 و تپه لری سخن گفت .
شهیدان رجایا و سورانی از جهادگران استان هستند که در همین منطقه شهید شدند.
یادمان شهدای سیرانبند به قولی جهادگرانی هستند که به دست گروهک رستگاری به شهاده رسیده‌اند و توسط مردم به این منطقه منتقل و دفن شده‌اند .
سه گروهک کومله ، دموکرات و رستگاری در کردستان بودند که با حکومت اسلامی به معارضه برخواسته بودند و این گروهک ها با سپاه و جهاد مخاصمه داشتند .
افراد کاروان تمایل داشتند بعد از ظهر در بازار شهر بانه به خرید مشغول شوند که تا ساعت 12 شب طول کشید . و پس از آن به دلیل عدم امکان حضور در پادگان شهید حبیب الهی و به پیشنهاد اعضا بطرف همدان حرکت کردیم و صبح روز بعد از آثار تاریخی شهر همدان [5] و موزه دفاع مقدس در این شهر دیدن داشتیم.
شب بطرب اصفهان حرکت و ساعت 5 بامداد روز بعد باصحت و سلامتی کامل به اصفهان وارد شدیم که این پایانی بود بر سفر خوش غرب.
مسائل و مشکلات سفر
مسائل و مشکلات سفر در دو بعد تحلیلی مورد توجه است که انشاء الله در آینده به استحضار خواهد رسید.
1. ابعاد مثبت سفر
2. ابعاد منفی ومشکل آفرین
[1] - بطور معمول اردوهای راهیان نور طلایه داران دفاع مقدس به سه دسته تقسیم می شوند:
1. اردوهای راهیان نور شمال‌غرب کشور
2. اردوهای راهیان نور غرب کشور
3. اردوهای راهیان نور جنوب کشور
این تقسیم بندی بنا به گستردگی پهنه مناطق جنگی و نیز تفاوت‌های کمّی و کیفی جنگ از قبیل ارتفاعات، موقعیت، آب و هوا و ... ایجاد گردیده است.
معرفی مناطق عملیاتی جنگ تحمیلی:
مناطق عملیاتی یا یادمانی جنگ تحمیلی به نقاطی اطلاق شده که در آن چندین عملیات مهم انجام شده و به طبع رشادت‌های بسیاری در آن مکان صورت پذیرفته است. این مناطق بنا به گستردگی پهنه به سه محور تقسیم یافته است که عبارتنداز:
مناطق عملیاتی شمال‌غرب کشور شامل: سنندج، دالانی، دزلی، مریوان، بانه، سردشت، پیرانشهر .
مناطق عملیاتی غرب کشور شامل: پاوه، ارتفاعات بازی دراز، سومار، تنگه مرصاد، قصرشیرین، پادگان ابوذر، قوچ سلطان.
مناطق عملیاتی جنوب کشور شامل: شلمچه، طلائیه، فکه، پادگان دوکوهه، فتح المبین، اروندکنار، هویزه، مسجد جامع خرمشهر، چزابه، دهلاویه.
مناطق عملياتي و يادماني دفاع مقدس كردستان
شهرستان بانه :
1) پارك 15 خرداد
2) بيمارستان صحرايي بانه
3) يادمان شهداي سيران بند
4) منطقه عمومي بوالحسن ( بمباران شيميايي )
5) منطقه عملياتي چومان
شهرستان سنندج
1) باشگاه افسران سابق و مزار شهداي گمنام
2) پادگان لشگر 28 پياده كردستان
3) فرودگاه سنندج
4) تپه الله اكبر
5) محلات بمباران شده در بمباران 28 دي سنندج
شهرستان مريوان :
1) منطقه عملياتي والفجر4
2) منطقه عملياتي والفجر10
3) سه راه حزب الله
4) بيمارستان يا زهرا
5) بيمارستان صحرايي الله اكبر
6) بيمارستان ابوعمار
7) سايت اداري در كنار بيمارستان ابوعمار
8) قرارگاه وبيمارستان كولان
9) قرارگاه زريوار (سنگرها )
10) ارتفاعات قوچ سلطان
11) يادمان شهيد جلال بارنامه
12) روستاهاي بمباران شده مريوان :
الف – روستاي ني
ب- روستاي قلعه جي (شيميايي )
ج- روستاي قلعه گاه (شيميايي )
د- روستاي نژمار (شيميايي)
ر- دهستان دزلي (شيميايي )
ز- روستاي كاني دينار (شيميايي )
س- روستاي كاني سانان
ش- روستاي انجيران
ك- سه راه دزلي
هم اکنون اردوهای راهیان نور شمال‌غرب کشور در تیر ماه و اردوهای راهیان نور غرب کشور در آبان ماه و اردوهای راهیان نور جنوب کشور در اسفند ماه هر سال انجام می‌گیرد.
[2] - برنامه کلی كاروانهاي راهيان نور شمال‌غرب كشور براي بازديد از يادمانهاي مناطق عملياتي استان كردستان.
شب اول
ورود به لشكر 28 سنندج تا ساعت 17 (حضور كاروان تا ساعت 5 عصر الزامي است (.
بازديد از باشگاه افسران .
بازديد از نمايشگاه شهداي لشكر 28 سنندج .
اسكان ، نماز ، صرف شام .
روز اول
اقامه نماز جماعت صبح و مناجات و صرف صبحانه .
اجراي مراسم صبحگاه در لشكر 28 .
حركت بسمت دزلي .
بازديد از منطقه عملياتي والفجر 10 و اقامه نماز جماعت ظهر و عصر (دالاني(.
صرف ناهار (دزلي( ، روايت عمليات پاكسازي دزلي توسط جاويدالاثر حاج احمد متوسليان .
حركت بسمت مريوان و بازديد از منطقه عملياتي والفجر 4 (خانه شيخان،پنجوين،كاني مانگا، قوچ سلطان).
بازديد از يادمان شهداي والفجر 4 و زيارت قبور شهداي گمنام و درياچه زريوار و اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء .
اسكان و استراحت و صرف شام در مريوان .
روز دوم
اقامه نماز جماعت صبح و مناجات و صرف صبحانه .
حركت بسمت سقز ، بانه .
بازديد از يادمان شهداي سيران بند و اقامه نماز جماعت ظهر و عصر و صرف ناهار .
حركت بسمت ارتفاعات بوالحسن و يادمان عمليات كربلاي 10، نصر 4 و 8 ، بيت المقدس 2 و 3 .
بازديد از پارك 15 خرداد محل شهادت 600 شهيد روز قدس توسط عراق .
اسكان و اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء و صرف شام در پادگان بانه .
[3] - روستای نگل با جاذبه‌های گردشگری طبیعی و مذهبی یکی از نقاط دیدنی استان کردستان است. روستای زیبای نگل (نوگل) در کوهستان‌های سرسبز جاده سنندج- مریوان در فاصله 65 کیلومتری سنندج واقع شده است. آنچه که نام روستای نگل را بر سر زبان‌ها انداخته و روزانه هزاران نفر از مردم منطقه و گردشگران را به بازدید از این روستا می‌کشاند، یک جلد قرآن قدیمی در قطع رحلی بزرگ و مزین به نقوش گیاهی با صفحات ضخیم است که در بین عامه مردم به قرآن پوست آهو شهرت یافته و در مسجد «عبدالله عمر» این روستا نگهداری می‌شود. به باور مردم روستا، این قرآن در حدود 1000 سال پیش توسط چوپانی در محل همین مسجد و در پای گُلی نوشکفته که هر گلبرگش به رنگی بوده، یافت شده است. مردم این روستا براین باورند که قرآن نگل یکی از چهار قرآنی است که در زمان خلیفه سوم (عثمان) نگاشته شده و به چهار نقطه گیتی فرستاده شده است اما بر اساس شیوه نگارش و روش اعراب‌گذاری آن، گمان می‌رود این قرآن در سده‌های چهارم یا پنجم هجری قمری نگاشته شده باشد.
[4] - تالاب آب شیرین زریبار (به کردی: Zrêbar, Zrêwar) در فاصله ۳ کیلومتری غرب شهر مریوان، در کردستان ایران و از مکان‌های دیدنی و گردشگری این استان است. آب تالاب شیرین است و از تعدادی چشمهٔ کف‌جوش و بارش تأمین می‌شود. در بیشتر زمستان‌ها سطح دریاچه کاملاً یخ می‌بندد. این تالاب در طول جغرافیایی ′۸°۴۶ و عرض جغرافیایی ′۳۲°۳۵ و ارتفاع ۱۲۸۵ متری از سطح دریا واقع گردیده‌است. طول دریاچه زریوار حدود ۵ کیلومتر و عرض آن حدود ۱٫۶ کیلومتر است. وسعت تالاب به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر و حداکثر عمق آن ۵/۵ متر است. تالاب زریبار یکی از منحصر به فردترین دریاچه‌های آب شیرین در جهان بشمار می‌رود و کلیه شرایط جامع یک تالاب بین‌المللی را داراست و حتی مواردی از رفتار و عملکرد برخی از موجودات مشاهده می‌گردد که تاکنون مطالعه و یا اعلام نشده‌است که نیاز به بررسی بیشتر را می‌طلبد. حجم تقریبی آب تالاب حدود ۳۰ میلیون متر مکعب برآورد شده‌است. محیط تالاب حدود ۲۲، ۵کیلومتر و میزان متوسط بارندگی ۷۸۶ میلیمتر در سال است. رطوبت نسبی برابر ۴/۵۸ درصد و متوسط تبخیر سالیانه معادل ۱۹۰۰ میلیمتر گزارش شده‌است.
[5] - دهکده سیاسی: سنگ نبشته‌های گنج‌نامه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشاه هخامنشی است که بر دل یکی از صخره‌های کوه الوند در فاصله پنج کیلومتری غرب همدان و در انتهای دره عباس‌آباد حکاکی شده‌است.
کتیبه‌ها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبان‌های پارسی باستان، بابلی و عیلامی قدیم نوشته شده‌اند. متن پارسی باستان در سمت چپ هر دو لوح جای گرفته‌است و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی متر دارد. متن بابلی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن عیلامی در ستون سوم قراردارد.
لوح سمت چپ که کمی بالاتر از کتیبه دیگر در کوه کنده شده است مربوط به داریوش بزرگ هخامنشی است. طول آن حدود ۲۹۰ سانتیمتر، ارتفاعش ۱۹۰ سانتیمتر و دارای متنی به شرح زیر است:
«خدای بزرگ است اهورامزدا، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که شادی را برای مردم آفرید، که داریوش را شاه کرد، شاهی از [میان] بسیاری، فرمانروائی از [میان] بسیاری. مَنَم داریوش، شاه بزرگ، شاهِ شاهان، شاهِ سرزمین‌ها[یی] که نژادهای گوناگون دارند، شاه سرزمین دور و دراز، پسر ویشتاسب هخامنشی.»
کتیبه خشایارشاه نیز در قسمت پایین همین کتیبه‌است و به طول ۲۷۰ سانتی متر و ارتفاع ۱۹۰ سانتی متر و متن آن عبارت است از:
«خدای بزرگ است اهور مزدا، بزرگ‌ترین خدایان است که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که برای مردم شادی آفرید، که خشایارشاه را شاه کرد، یگانه از میان شاهان بسیار، یگانه فرمانروا از میان فرمانروایان بی‌شمار. من خشایارشاه، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورهای دارای ملل بسیار، شاه این سرزمین بزرگ دوردست پهناور، پسر داریوش شاه هخامنشی.»
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيمِ